Werken met smart technology? Let op digitale veiligheid

Laten we beginnen bij het begin: het nut van smart building en smart industry. Beiden maken het werk in gebouwen, fabrieken en op kantoren makkelijker en efficiënter. “Want als bijvoorbeeld de klimaat- en lichtinstallatie alleen aangaan wanneer de systemen ‘weten’ dat er mensen in het kantoor zijn of komen, staan de airco en lampen niet standaard aan. Dat bespaart energie en dus ook kosten”, vertelt Jacquelien Scherpen, hoogleraar Systeem-, Meet- en Regeltechniek (Systems and Control Engineering) aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Naast het besparen van energie en kosten kun je met deze smart technology nog veel meer, vertelt Dick Klaassen, projectleider systeemintegratie bij Hoppenbrouwers Techniek. “De meeste vraagstukken van bedrijfs- of fabriekseigenaren kunnen we oplossen met slimme technologieën. Die geven bijvoorbeeld inzicht in tekorten aan materialen, grondstoffen of personeel. De gegenereerde data maken wij namelijk beschikbaar. Vervolgens kunnen we verschillende databronnen combineren en inzichtelijk maken in dashboards.”

Allerlei data kunnen dus worden verzameld: van het regelen van de lampen tot gevoelige informatie om een bedrijfsproces te verbeteren. Handig, maar er kleeft ook een gevaar aan: de kans dat ook hackers bij die informatie kunnen door binnen te dringen in de software of de cloud, waarin de gegevens vaak zijn opgeslagen. Volgens hoogleraar Scherpen zijn er meerdere zaken waarmee je als bedrijf rekening kunt houden.

Alles begint bij de tekentafel: het ontwerp van de inrichting en de architectuur. “Een IT’er kan bepaalde coderingstheorieën toepassen om alles zo veilig mogelijk te maken. Maar denk daarnaast ook na over ‘islanding’: bepaalde delen van het systeem loskoppelen, als losse eilandjes. Wanneer er een hack is in een specifiek stuk software, koppel je dat los. Een hacker kan dan niet meer in andere delen van de software komen”, zegt hoogleraar Scherpen.

Hoppenbrouwers heeft een standaardveiligheidsprotocol bij smart building en smart industry, vertelt Klaassen. “Dat noemen we security by design. Het komt erop neer dat we vanaf het eerste ontwerp al bezig zijn met het veilig inrichten van alle slimme technologieën.”

Als tweede voorzorgsmaatregel noemt Scherpen het ‘opvoeden’ van personeel. Hoppenbrouwers-projectleider Klaassen beaamt dit: “Ik kom nog vaak tegen dat bedrijven overal ‘welkom1’ als wachtwoord gebruiken, dat medewerkers hun wachtwoord op een post-it aan het computerscherm hangen en updates niet uitvoeren. Deze zaken zijn funest, maar kunnen we zelf simpel aanpakken. Het grootste deel van veiligheid waarborgen ligt dus bij onszelf.”

“We willen ernaartoe om data van alle machines en systemen binnen een bedrijf te kunnen verzamelen”, zegt Klaassen. Daarvoor moet de digitale infrastructuur wel geschikt zijn. “Die werkt nu als het versturen van een sms-bericht: je hebt een apparaat en weet het telefoonnummer waarnaar je een bericht wilt sturen. Je verzendt informatie naar die ene specifieke persoon.”

“De infrastructuur moet werken als het versturen van een tweet op Twitter, waarbij je een bericht maakt en verzendt, maar niet precies weet wie het bereikt en leest. En hoeveel personen dat zijn.” Data versturen als een tweet betekent dat het makkelijker gedeeld kan worden, legt Klaassen uit. “Want een nieuwe volger kan data toevoegen en vervolgens het bericht weer versturen. Terwijl iemand bij een nieuwe sms weer een nieuw telefoonnummer zou moeten achterhalen.”

Volgens Hoppenbrouwers-projectleider Klaassen zijn er nieuwe technieken ingericht om de veiligheid te waarborgen. “Het is echter nooit mogelijk om data volledig veilig te stellen. De vraag is daarom: hoe maak je het mensen met slechte bedoelingen zo moeilijk mogelijk om binnen te komen? Dankzij onze jarenlange technische kennis weten we precies hoe machines en systemen in elkaar zitten. Het is voor ons daarom een kleine stap om de vertaalslag naar de veiligste oplossingen te maken.”